KAPLICA-SPA

Prof. Dr. Vural Kavuncu, Doç. Dr. Ümit Dündar
Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, Afyonkarahisar

Doğal yollarla oluşan termomineralli sular ve çamurlar ile yapılan kaplıca kürleri uzun yıllardır uygulanan tedavi yöntemleri arasındadır. Tarihi çok eskilere (Roma imparatorluğu) kadar uzanan kaplıca merkezlerine ülkemizde yapılan arkeolojik kazılarda rastlanmaktadır. Balneoterapi terimi ile kaplıca tedavisi veya SPA tedavisi terimleri bir birlerinin yerine kullanılabilmektedir ve Latincede “balneum” (banyo) dan gelmektedir. Balneoterapinin tanımı; doğal yer altı kaynaklı sıcak mineralli suların, gazların ve peloidlerin, yöntem ve dozları ayrıntılı bir biçimde belirlenmiş banyo, içme ve inhalasyon uygulamaları şeklinde belirli bir zaman aralığında ve kür tarzında gerçekleştirilen bir tedavisi yöntemi olarak tanımlanabilir. Tanımdan da anlaşılacağı üzerine kaplıca tedavisi yöntemleri denildiğinde sıcak mineralli sular, pleoidler ve bazı gazlarla yapılan uygulamalar ifade edilmektedir. Balneoterapide sular yer altı kaynaklı ve genellikle sıcaktır ve belirli mineralleri, gazları içeren kimyasal yapısı vardır. Ayrıca balneoterapide mineralli sularla beraber çeşitli gazlar (CO2, radon vb..) ve çamurlar da (peloid) tedavi amacıyla kullanılır.

TERİMLER

HİDROTERAPİ: Hidroterapi, hastalıkların ve fonksiyonel kayıpların tedavisinde suyun kullanılmasıdır. Hidroterapi fizik tedavinin yerine geçebilen ya da beraber uygulanan bir tedavi yöntemidir.

BALNEOTERAPİ: Doğal yer altı kaynaklı sıcak minaralli suların, gazların ve peloidlerin, yöntem ve dozları ayrıntılı bir biçimde belirlenmiş banyo, içme ve inhalasyon uygulamaları şeklinde, seri halinde düzenli aralıklarla tekrarlanarak kullanılmasıyla, belirli bir zaman aralığında ve kür tarzında gerçekleştirilen bir uyarı-uyum tedavisi olarak tanımlanır.

KAPLICA: Termomineralli sularla tedavi amacıyla kurulan tesislere denir. (kapalı-ılıca)

ILICA: Banyo amacıyla kullanılan üzeri açık şifalı sulardır.

(Batı-orta Anadolu’da ILICA, Güney-Batı Anadolu’da GİRME, Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da ise ÇERMİK ismi verilmektedir.)

PELOİDOTERAPİ: Doğal jeolojik ve/veya biyolojik olaylar sonucu oluşan organik veya inorganik maddelerle uygulanan balneoterapi yöntemine peloidoterapi denir. Volkanik tüf ya da mineraller içeren toprak ile yapılan tedaviye “çamur tedavisi” denilmektedir.

KLİMOTERAPİ: İklimsel faktörlerin başlıca tedavi aracı olarak kullanıldığı bir tedavi yöntemidir. Balneoterapi ile birlikte anılır.

MADEN SUYU: 1 litresinde en az 1 gr eriyik halde mineral veya CO2 gazı bulunan sulara denir. İçimi ile bazı hastalıklarda semptomatik rahatlama yaptığı bildirilmiştir. Doğal haliyle içilebileceği gibi yüksek basınçlı gaz ile sıkıştırılır ve gazlı maden suyu olarak da kullanılır. Gazı düşük oranda olanların sofra içme suyu halinde kullanılması uygundur.

İÇME: Balneoterapide termomineral suların gün boyu bölünmüş dozlarda ve belirli miktarlarda içilmesi ile yapılan tedavidir (Tedavi amaçlı kaynağından içilen maden suyudur). İçme sularının olduğu yerlere “İçmece” adı verilir.

TALASSOTERAPİ (Deniz Kaplıcası): Deniz suyundan ve havasından yararlanılarak yapılan kür uygulamasıdır. Deniz kenarında ki tesislerde yapılabilir.

RADYOAKTİF SULAR: Radyum, toryum gibi maddeleri içeren sulardır

Hidroterapi ve balneoterapi farkı: Her iki tedavide de ana etken madde su ve su içine daldırma (banyo=immersiyon) ortak özelliktir. Hidroterapinin etkinliğinde suyun fiziksel özelliği ön planda iken Balneoterapide kimyasal özelliği ön plandadır. Balneolojinin sözcük anlamı ‘Banyo bilimidir’. Şifalı sulardan faydalanma bilimidir. Hidroloji ise suların fiziksel özelliklerini inceleyen bir bilim dalıdır.

Kaplıca Tanımı: Sıcaklığı20oC nin üzerinde olan ve litresinde 1 gr.’dan daha fazla oranda mineral içeren sulara kaplıca suyu denir. Kaplıca ise içinde kaplıca suyu bulunan ve diğer kaplıca uygulamalarının yapıldığı kapalı tesislere verilen isimdir. Kaplıca uygulamaları sadece “banyo” değildir, aşağıdaki uygulamlardan bir yada bir kaçını içinde barındırabilir.

Kaplıca Uygulamaları: Banyo, Peloidoterapi ve Çamur, Jakuzi, Fango, Tazyikli duş, İçmeceler, Havuz tedavisi, Masaj, Sauna, Buhar banyosu, İnhalasyon, Solaryum, SPA - Wellness üniteleri, Spor salonu, Fitness, Dermatolojik kullanım (su içindeki maddelerle cilt hastalıklarında tedavi)

SPA-Welness Uygulamaları: Sağlıklı kişilere yapılan uygulamalardır. 5 duyu sistemini etkileyerek kişide kendini iyi hissetme, dinçlik, dinginlik, enerjik olma, psikolojik rahatlama ve bağışıklık sisteminin güçlü olması amaçlanır. Bazı SPA-welness uygulamları şunlardır; Wellness masaj, Ayurveda, Anti-Aging (yaşlanmayı geciktirici uygulamalar), Sıcak taş masajı, Işık tedavileri, Yoga (Yoga artık bir tedavi yöntemi olarak kabul edilmektedir), Aromaterapi, Bitki banyoları, Solaryum, Cilt Bakımı – güzellik vb.).